کد مطلب:120248 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:398

تقوی از نظر فعل خارجی و خصلت و خوی















در این جا سوال این است كه آیا تقوی، تنها ترك گناه است، یعنی فقط به عنوان یك عمل خارجی مورد مطالعه قرار می گیرد، یا یك مشخصه ی ورحی است و اعمال خیر، نشات گرفته از آن حالت متعالی روحی است؟ امام (ع) می فرماید تقوی یك خصلت روحی و یك تربیت معنوی است كه در پرتو آن، جان انسان، ساخته و پرداخته می شود و او نه تنها در برابر گناه و معصیت، حالت ترك و نفی به خود می گیرد، بلكه آزرده خاطر هم می شود و از اطاعت و پاكی و عمل خیر، احساس رضایت و آرامش خاطر می كند. شخص متقی كسی است كه در اثر یك سلسله برنامه ها، روح خود را آن چنان بسازد كه در برابر گناه مصونیت بیابد و روحا از مخالفت با احكام الهی متنفر و منزجر باشد و ندای پرهیز و اجتناب از گناه از درون او فریاد كند و به تعبیر دیگر، قتوی، روح او را چنان عالی و لطیف بگرداند كه از تصور گناه نیز رنج برد و گریزان باشد. لذا امام علیه السلام در خطبه ی 156، تقوی را به خانه ای تشبیه كرده است كه انسان را از هر خطری حفظ می كند، یعنی همانگونه كه وقتی انسان در خانه ای وارد بشود، از دشمن در امان است و با خیال راحت در آن محل امن زندگی می كند، تقوی نیز حصار محكم و نگهدارنده ای است كه اگر در وجود كسی پیدا بشود، دیگر از خطر انحراف و مفاسد اخلاقی در امان است.

اعلموا عباد الله ان التقوی دار حصن عزیز، و الفجور دار حصن ذلیل.

ای بندگان خدا! بدانید كه تقوی، خانه ی مكم و امنی است كه از نظر حفاظت كاملا حساب شده است، كسی كه در این خانه زندگی كند از هیچ دشمنی نگرانی ندارد. خانه ی تقوی انسان را از شر نفس اماره و كلیه ی اغواگران انسی و جنی حفظ می كند در مقابل تقوی، فجور است، یعنی كسی كه آن حالت دفاعی روحی را در خود ایجاد نكرده و در خانه ی دل را به روی اغیار باز گذارده باشد و هر كس و ناكسی را به درون آن راه بدها، بدیهی است كه چه بر سر او می آید و چه نشانی از انسانیت و پاكی در او باقی خواهد ماند!

باز در خطبه ی 221 از تقوی به عنوان كلید رمز نام برده شده است، یعنی شما اگر بخواهید وارد خانه ای بشوید كه در آهنی محكمی داشته باشد، هر چه تلاش كیند، آن در به رویتان باز نمی شود. اما با یك كلید كوچك به راحتی قفل های قوی و رمزدار باز می گردد. تقوی چنین است. انسانی كه در جستجوی سعادت و كمال

[صفحه 4]

است و راه مستقیم هدایت را می جوید، باید از راه تقوی وارد شود:

فان تقوی الله مفتاح سداد و ذخیره معاد و عتق من كل ملكه و نجاه من كل هلكه

عنایت روی شمول و گسترش مفهوم تقوی است. یعنی كسی كه این جنبه ی دفاعی را در روح و جان خود بوجود آورد، نسبت به همه ی انحراف ها و لغزش ها مصونیت پیدا می كند، چون حالت دفاعی كلی الهی بر جان او حكمفرما شده، همه ی منفذها و كانال های ارتباطی به دست محافظین نیرومند معنوی قرار خواهد گرفت. تقوی كلید هدایت، ذخیره ی معاد و وسیله ی آزادی انسان از هر بندگی است كسی كه دارای تقوی است در برابر شهوات به زانو در نمی آید، در برابر مقام و دیگر تمایلات نفسانی تسلیم نمی شود، از هر هلاكتی در امان است.


صفحه 4.